Moeders

“Noem me maar mama”… Ik hoor het haar zeggen tegen haar toekomstige schoondochter. Er was net aangekondigd dat er getrouwd ging worden, en de vraag was hoe schoonmoeder genoemd wilde worden.

Schoondochter in spe was een beetje uit het lood geslagen, want dit had ze niet zien aankomen. En zeggen dat ze dit liever niet deed durfde ze op dat moment niet goed.

Schoonmoeder to be was niet iemand tegen wie je makkelijk inging. Of iemand die open stond voor alternatieven.

Het gevolg was dat schoondochter schoonmoeder maar niet “noemde”. Als er iets aan haar gevraagd moest worden (“wil je ook een kopje thee”, “kan ik voor jou ook wat meenemen”) werd schoonmoeder aangetikt, maar niet genoemd.

Jaren later kwam er ook een schoonzoon bij, en deze weigerde schoonmoeder “mama” te noemen. Hij noemde haar gewoon bij haar voornaam. Schoonmoeder was uit het veld geslagen, en vond dit heel vreemd, en onvriendelijk.

Hun relatie bleef wat afstandelijk, elke keer als hij haar naam noemde verstijfde ze een beetje. En hij begreep niet waarom. En zij begreep niet waarom hij niet gewoon “mama” zei tegen haar.

Ze kwam bij mij om te onderzoeken wat er “ mis” ging in de familie, ze wilde graag wat meer warmte. Geven of ontvangen, dat liet ze in het midden.

“Toen ik jong was deden we dat zo, je noemde je schoonouders papa en mama, hoe anders?” gaf ze aan in een gesprek.

Ik vroeg of zij zich de moeder van deze schoondochter en schoonzoon voelde, en het antwoord was nee. “Nee, maar ze zijn toch mijn familie?”

Ik vroeg aan haar wat zij ervan vond om moeder te zijn, en ze zei dat ze het heel bijzonder vond. Ze vond het heel fijn een goede band met haar kinderen te hebben, en ze was heel trots op hen.

Ik vroeg haar hoe haar kinderen naar haar keken als moeder, wat ze van haar vonden. En ze gaf aan dat haar kinderen haar ook erg waardeerden, naar haar omkeken, dat de verhoudingen prettig waren.

Ik vroeg haar hoeveel moeders haar kinderen hadden. Ze keek me heel bevreemd aan. “Nou…één natuurlijk, en dat ben ik!”

Maar toch moest ik haar uitleggen dat haar schoonzoon en - dochter ook maar één moeder hadden, en dat zij dat dus niet was. En dat het voor schoonzoon en - dochter best ongemakkelijk was in een positie gezet te worden waarin zij verondersteld werden iemand die hun moeder niet is, mama te noemen.

En dat liefde die ze voor hun eigen moeder voelden, de verstandhouding die ze met haar hadden, uniek en bijzonder was. En dat het niet iets was wat te vergelijken viel met de verstandhouding met hun schoonmoeder, hoe aardig ze haar ook vonden.

Dat dat het gevoel gaf dat ze hun eigen moeder tekort deden, dat het eigenlijk als soort van verraad naar hun eigen moeder voelde.

Dat zij best begrepen dat schoonmoeder hiermee wilde aangeven hen als familie te zien, als twee dierbare mensen die ze in haar hart had gesloten, maar mama zeggen ging toch echt net te ver. Ze wilden haar liever gewoon bij haar voornaam noemen, want zo heette ze immers? En waarom kon dat niet?

Schoonmoeder had wat tijd nodig om dit te laten bezinken, het was gewoon nooit in haar opgekomen dat dit een reden voor afstand kon zijn. Ze hadden dit sowieso nooit besproken. Maar in een volgende ontmoeting net schoonzoon en - dochter gaf ze wel aan dat ze vooral beiden maar zelf moesten bepalen hoe ze haar wilden noemen.

Dat ze begreep dat de term “ moeder” een lading heeft, dat zij daar een gevoel bij heeft en een invulling aan geeft, maar dat ze begreep dat schoonzoon en -dochter dat wellicht ook hebben, en dat het aangeven haar “mama” te noemen vooral betekende dat ze ze omarmde in haar gezin.

Dat ze wilde dat ze zich goed voelden, welkom voelden, thuis voelden. En niet dat ze de plek van hun eigen moeders wilde innemen.

De rust keerde terug in de familie, er was begrip, erkenning, waardering wederzijds. En het was nu voor iedereen duidelijk welke posities er waren.

Het woord “moeder” heeft voor een ieder een eigen betekenis. Gun elkaar dat. Of je nu volwassen bent en met een schoonmoeder te maken krijgt. Of als je een jong kind bent die een stiefmoeder krijgt.

Bouw je relatie met elkaar op, en probeer terminologie los te laten. De inhoud van je relatie is belangrijker dan de naam die het heeft.