Elkaar begrijpen bestaat niet.

Je herkent het vast wel, je bent met iemand in gesprek, je wisselt ervaringen uit, en wat je vaak hoort, of zelf zegt is:" Ja, ik begrijp je".

Daarmee probeer je - volgens mij - aan te geven dat je een situatie, emotie of wat dies meer zij, kent of herkent. Door begrip te tonen kan een ander ruimte krijgen zijn of haar verhaal te vertellen, zo lijkt mij. Door een ander te begrijpen kun je verbinden, naar elkaar toe groeien, empathisch zijn.

Tijdens mijn opleiding Bijzondere Curator in Jeugdzaken kregen we onder andere lessen in communicatie, en in één van de lessen kregen we een stelling mee: De grootste fout die je kunt maken in communicatie is begrijpen.

Ik vond dat een intrigerende tekst.

Er werd eigenlijk bedoeld dat je helemaal niets hebt te begrijpen. Want dat kun je niet. Je begrijpt een ander namelijk niet. Om de simpele reden dat jij de ander niet bent, je hebt geen idee wat de ander voelt of meemaakt, wat voor pad hij of zij gelopen heeft, of hoe diens wereld eruit ziet.

Daar snap je helemaal niets van. Misschien kun je je er in sommige situaties wel iets bij  voorstellen, en op z'n best (h)erkennen dat de ander een bepaalde emotie heeft, maar dat is het dan wel.

Als iemand iets naars meemaakt, en jij hebt iets vergelijkbaars meegemaakt kun je je enigszins voorstellen dat de ander waarschijnlijk niet op een fijne plek in zijn of haar leven staat. Maar hoe dat voor de ander is of voelt? Geen idee. Misschien begrijpt de ander het namelijk zelf ook niet.

Als iemand bijvoorbeeld gaat trouwen, en jij bent ook getrouwd, of gaat trouwen, heb je geen idee hoe die ander dat ervaart. Je kunt je er iets bij voorstellen.

Het lijken nuances, maar er is wel degelijk een groot verschil. En dat heeft te maken met ruimte. En het niet doen van aannames.

Als je de stelling negatief uitlegt naar jezelf zou je kunnen zeggen dat die 'begrijpende houding' aanmatigend kan zijn, badinerend, want ondanks jouw eigen onwetendheid ben je wel in staat de ander te vertellen dat zijn of haar verhaal zo algemeen of toegankelijk is dat je dat "heus wel kunt begrijpen'.

Die houding kan behoorlijk kwetsend zijn voor de ander, zelfs al bedoel je het goed, en beseft de ander dat ook wel. Je komt je ook niet achter de emoties van een ander door 'te begrijpen'. Daar kom je achter door vragen te stellen. Vragen als: 'Wat bedoel je?', 'Wat betekent dat voor jou?' 'Hoe voel je je daarbij?'

En als je het 'begrijpen' van de positieve kant bekijkt: Het kan zo leuk lijken de zinnen van de ander af te maken, of dat de ander dat bij jou doet, het kan verbondenheid impliceren. Daar is ook niet zoveel mis mee. Het kan iets zeggen over de liefde en betrokkenheid die tussen mensen ligt.

Maar je kunt dus wel bewuster communiceren. Als je beseft dat je de ander niet begrijpt hoef je dat ook niet te proberen. Dan kun je meer open staan in je manieren van communiceren. Dan geef je de ander de ruimte zijn of haar verhaal met bijbehorende emoties te vertellen, zonder dat jouw kleur wordt toegevoegd.

Het heeft niet te maken met onvriendelijkheid, of met het willen overdonderen van een ander. Het heeft te maken met het respecteren van elkaars ruimte. En bewustzijn. Van de ander, en van de plaats die jij inneemt. Ook al maak je elkaars zinnen af, in liefde, het kan toch ook de moeite waard zijn af en toe te vragen aan de ander of je hem of haar echt ziet.

Dus stel eens een vraag, controleer of je het wel goed ziet. Neem niet aan dat je 'het wel weet', geef lucht.

Begrijp je?